Felç (Parezi, pleji) nedir?
Felç (parezi, pleji) vücudun bir tarafında veya bir yüz, kol, bacak gibi bir kısmında ortaya çıkan güç kaybına verilen bir isimdir. Felç teriminin kullanılabilmesi için motor güç kaybının olması gereklidir. Bu nedenle halsizlik ile karıştırılmaması gerekir. Vücudun her yerinde felç, koma veya ölüm hali dışında olmaz.
Nörolojik olarak felçler derecelendirilmektedir. Tam güç kaybı durumuna pleji, kısmi güç kaybı durumuna ise parezi denmektedir. Parezi ilgili kasın halen işlevini tam olarak olmasa da yapabildiğini göstermesi açısından önemlidir. Plejisi olan hastaların düzelmeleri parezisi olanlara göre daha zor ve uzundur. Çoğu zaman da plejik hastalar tam olarak düzelmezler.
Felç neden olur?
Felç motor korteks veya omurilikte yer alan motor nöronların kendilerinin veya uzantıları olan aksonlarının hasarlanması, kas sinir kavşağındaki iletimin bozulması veya kasların hastalıkları sonucu oluşur. Vücudumuzdaki sinirler de aslında omurilikteki motor nöronların uzantıları yer almaktadır.
Nadiren bu üç sistem anatomik olarak normal olmalarına karşın elektrolit veya metabolit bozukluğu neticesinde işlevlerini tam olarak yerine getiremeyebilir. Örneğin kandaki potasyum düzeyindeki aşırı düşme ve yükselmede kaslar istediğimiz şekilde kasılamaz ve felçler ortaya çıkabilir. Bu durumlarda ortaya çıkan felçler etken ortadan kaldırıldıktan sonra tamamen düzelir.
Halsizlik ile motor güç kaybı arasındaki fark nedir?
Motor güç kaybında hastalar zorlansa bile ilgili kası veya kas grubunu gerektiği şiddette kasamazlar. Halsiz hastalar ise zorlanırlarsa kaslarını tam olarak kasabilirler ancak kolay yorulurlar.
Gerçek hayatta motor güç kaybı olan hastalar da halsizlikten yakınırlar. Halsizlik ve motor güç kaybının birbirinden doğru şekilde ayırılması gereksiz tıbbi incelemelerin yapılmaması açısından önemlidir.
Beyin ve omurilikten kaynaklanan felçler ile sinir ve kastan kaynaklanan felçlerin belirtileri açısından ne fark vardır?
Felçler beyinden kaynaklanıyorsa güç kaybı vücudun sağ veya sol tarafında yüz, kol ve bacakta aynı anda ortaya çıkar. Omurilik felçlerinde ise güç kaybı, hasarlanan omurilik bölgesine göre değişmekle birlikte yüzü içine almadan, her iki kol ve bacak, her iki bacak veya bir taraf (sağ veya sol) kol ve bacakta ortaya çıkar. Ayrıca fıtıklara bağlı sinir kökü basısına bağlı olarak ağrılı kol veya bacak felçleri de olabilmektedir.
Sinir hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan felçler ise o sinirin gittiği kasların işlevlerini yapamaması nedeni ile sadece o kaslarda veya kas gruplarında izlenmektedir.
Kas hastalıklarına bağlı felçler ise tüm kaslarda veya bazı kas gruplarında ortaya çıkar. Bu durumda güç kayıpları da sıklıkla vücuda yakın olan kaslarda izlenir.
Felçlerin tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Felçler birçok farklı hastalık nedeni ile ortaya çıkar. Bu nedenle tedavisi altta yatan hastalığa göre çok değişmektedir. Örneğin damar tıkanıklığına bağlı olan felçlerde kan sulandırıcı ilaçlar, multipl skleroza bağlı felçlerde bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar, sinir hastalığına bağlı felçlerde nöropati nedeni olan etkeni ortadan kaldıran ilaçlar veya kas hastalığına bağlı felçlerde kas hastalığının tipine göre değişen tedaviler kullanılır.
Tüm bu tedavilerdeki tek ortak nokta, hastalarda iyileşmeyi hızlandırması ve kas erimesini engellemesi nedeni ile fizik tedavinin de ilaç tedaviler ile uygulanmasıdır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER YAZILAR
Beyin damar tıkanıklıkları (İnme)